Природни туристички ресурси

Блатен даб (Quercus robur syn. Quercus pedunculiflora)                

Блатниот даб претставува вистинска природна реткост и според димензиите, староста, зачуваноста се вбројува во едно од четирите вакви стебла на територијата на државата. Неговата височина изнесува 22 метри и е едно од ретките поедничени дабови дрва кои се во овие димензии развиено и зачувано. Се наоѓа на раскрсницата од селата Слоештица и Мренога во Општина Демир Хисар.

Змејова дупка или Змејо дупка – пештера во Бабино

Над селото Бабино, кај Павлов рид се наоѓа пештерата змејова дупка или пак змејо дупка на демирхисарски.

За оваа пештера се раскажува следнава легенда:

Пред многу векови кај црквичето св. Атанасиј во Доленци, на неговата летна слава, се развило големо оро.

На орото се фатила најубавата девојка, која била од фамилијата Дамјановци од селото Доленци. Таа го повела орото и во еден миг ја подигнал змејот, ја дигнал кон небесните височини. Вечерта змејот ја внел во својот дом, змејовата дупка.

Змејот преку дење спиел, ноќе излегувал и крадел, а влезот го затварал со голем камен. Тој многу ја сакал убавицата од Доленци. Но мајката на девојката не се откажувала од својата ќерка. Многу плачела и жалела и секоја вечер одела до влезот на пештерата да разговара со ќерка си. Една ноќ ја замолила ќерка си да го праша змејот од што се плаши и од што може да умре?

Вечерта кога се вратил змејот, таа љубезно го прашала од што се плаши во животот? Тој со силно смеење гласно одговорил дека од ништо не се плаши.

Љубовната игра продолжила. Занесен, змејот и ја открил најголемата тајна дека може да умре само од солена вода.

По неколку дена мајката на девојката и однела сол. Изморениот змеј вечерта побарал вода. Убавицата му дала солена вода. Змејот, кога почувствувал дека е надмудрен и ја губи силата, ја проколнал девојката која веднаш се скаменила. Змејот ја прегрнал и до неа останал скаменет. И денес тие се скаменети во прегратка внатре во пештерата.

Селото е познато по изворите на Црна Река, а воедно од 2004 година претставува заштитен споменик на културата, поради препознатливата архитектура присутна во селото.Се наоѓа во северозападниот дел на Општина Демир Хисар, сместено во непосредна близина на изворот на Црна Река.

Во атарот на самото село се наоѓаат изворите на Црна Река. Најголемиот извор е врелото Црна Дупка што се наоѓа над селото Железнец, додека во месноста Горно Маало има уште два извори, иако со помала издашност, никогаш не пресушиле.

Железнец е сместено во клисура на самиот регионален пат Битола-Кичево.

Околни села: Големо Илино од запад, Велмевци од север, Брезово од исток, Доленци од југоисток и Мало Илино и Бабино од југозапад и југ.

Наоѓалиштето Железник е сместено високо над селото. Потекнува од античкиот период, а во историските извори се јавува под три имиња: Градиште, Сидеро Кастрон и Железник. Во римскиот период овој град бил забележан како Сидеро Кастрон, а во средновековието како Железник, под кои име постоел сè до XIV век, кога бил „избришан“ од географската карта. Денешните остатоци од градот го исцртуваат главниот дел, во елипсоидна форма, со димензии север-југ околу 300 м. и исток-запад 55-70 м. Градот бил природно заштитен од јужниот и југозападниот дел со стрмните падини високи над 8 м. Бедемот од источната страна сè уште може да се следи во целина. Влезната капија сè уште се забележува. На север, каде се соединуваат источниот и западниот бедем се наоѓаат остатоци од заштитната кула. На тврдината се забележуваат и остатоци од црква, бунар и камена рачна мелница.

Валавиците се една од најпрепознатливите атракции на селата Вирово и Слоештица, кои се наоѓаат лево од регионалниот пат Битола-Кичево.Направени се на најстрмните места на тековите на планинските реки. Се правеле дрвени корита длабоки најмалку 4 метри, од каде што водата со сета своја сила се насочувала во валавиците за да се создаде воден вител. Самите валавици се изработени од букови греди долги најмалку 2 метра, пречникот на врвот е околу 2 метри, а на дното 20 цм. Во средината на минатиот век постоеле над 80 валавици за фина доработка на ткаените волнени шајаци и јамболии. Денес, неколкуте активни валавици во Вирово служат само за перење волнени производи и ќебиња.

Валањето се правело за ресата од ткаената јамболија  да се развласи и да се стегне. Мештаните откако ќе ја истрижеле волната ја переле, ја пределе на фурка, танко за основа и подебело за нишките. Ја ставле на разбој, а претходно требало  да се „сној“, сите конци да се дотераат под ред, да се наместат на разбојот. Во ткаењето влакното на јамболијата се засукувало, и лабаво се ткаело, зошто со разбојот не можел да го стегне предивото. Откако сето ова ќе се направело после јамболијата се носела на валавици или по демирхисарски „валајци“. Едно веленце се валало 24 часа, значи едно деноноќие водата ја „тепала“ јамболијата.Водата што тече од буката ја подземала јамболијата и ја вртела.Тоа е всушност валањето, вртењето. Во една валавица се ставале по два до три дифтици, ако тие биле големи, сошиени, тогаш се отшивале, се ваделе полите, се валале и пак се зашивале, со цел валањето да биде поефикасно.Потоа се сушеле, одамна тоа се правело и врз дрва,„драгој“ ги ставале. Како последна постапка се носеле на бојадисување

Валавиците во село Слоештица

 Во Слоештица во 19 век, по текот на Бела Река биле поставени валавици и воденици, од најгорниот дел викан Бавчите, па се до под црквата. Кон средината на 20 век, полека се напуштале и сега е останата единствено воденицата на едно семејство до пред петнаесеттина години. Во селото имало триесет валавици, или вирови за валање на јамболии.

Валавиците во село Вирово Се претпоставува дека валавиците во село Вирово датираат од времето кога првпат почнало да се ткае во овој крај, а тоа значи дека имаат многу долга традиција. Во селото до пред 30-40 години работеле околу 80 валавици, кои биле познати и на пошироките балкански простори, а населението од работата живеело доста богато. Денес кога селата во земјава се испразнија, нивниот број се сведе само на три и тоа една за валање шајак, која веќе не работи, и двете други валавици, кои денес служат за перење ќебиња, јамболлии…, но не и за валање волнени производи, бидејќи никој повеќе не ткае и не произведува вакви изработки. За потребите на валавиците отсекогаш се користела водата од планината Бигла, на која потоа се правеле дрвени корита со височина од најмалку 4 метри, од каде што таа со сета сила се насочувала кон валавицата каде што се создавал воден вител. Како и порано така и денес валавиците се изработуваат од букови штици долги најмалку 2 метра на врвот зашилени, да можат да се забијат во земјата и на тоа место остануваат барем 5 години или додека не изгнијат.